Η γενική προσέγγιση ανάπτυξης των σεμιναρίων, λαμβάνει υπόψη τις τέσσερις κυριότερες θεωρίες της μάθησης ανεξάρτητα από την ηλικία οι οποίες είναι:
- οι συμπεριφοριστικές (behaviouristic)
- οι γνωστικές (cognitive)
- οι ανθρωπιστικές (humanistic) και
- οι θεωρίες κοινωνικής μάθησης (social learning).
Το εκπαιδευτικό μοντέλο που προκρίνεται, διέπεται από την φιλοσοφία της συμμετοχικής εκπαίδευσης και βασίζεται στις τεχνικές εκπαίδευσης ενηλίκων δίνοντας έμφαση στην ενεργητική και βιωματική μάθηση, στην μάθηση μέσω της πράξης και της εφαρμογής, στην ανάπτυξη του κριτικού τρόπου σκέψης, στην αλληλεπίδραση εκπαιδευτών και εκπαιδευόμενων.
Άξονες Εκπαιδευτικής Μεθοδολογίας
- Ο αναλυτικός σχεδιασμός ανά θεματική ενότητα των προγραμμάτων σε επίπεδο ειδικών στόχων, περιεχομένου, εκπαιδευτικού υλικού, εκπαιδευτικών τεχνικών, εποπτικών μέσων και κατάλληλων εκπαιδευτών
- Εφαρμογή μηχανισμών παρακολούθησης και διαρκούς ή ενδιάμεσης αξιολόγησης (on going evaluation)
- Εφαρμογή μηχανισμών εκ των υστέρων αξιολόγησης (ex post evaluation)
Στρατηγική των εκπαιδευτικών δράσεων
Ειδικότερα, λαμβάνονται υπόψη σημαντικές θεωρίες που αναπτύχθηκαν τα τελευταία χρόνια, οι οποίες επεξεργάζονται τις ιδιαιτερότητες που έχει ο τρόπος με τον οποίο μαθαίνουν οι ενήλικοι. Αυτές οι θεωρίες μπορούν να καταταχθούν σε τρείς κατηγορίες, ανάλογα με το επίκεντρο του ενδιαφέροντος της καθεμιάς:
- Εκείνες που υπογραμμίζουν ότι ο ενήλικος έχει τη φυσική τάση να είναι αυτοκατευθυνόμενος και ότι με αυτόν τον τρόπο πρέπει να αντιμετωπίζεται στην εκπαίδευση (θεωρία «ανδραγωγικής» του M. Knowles).
- Εκείνες που εστιάζονται στον τρόπο ζωής και τους ρόλους του ενήλικου εκπαιδευόμενου (A. B. Knox, P. Jarvis).
- Εκείνες που εξετάζουν τις συνειδησιακές (εσωτερικές) μεταβολές του ενήλικου
Εκπαιδευτικές Τεχνικές
Είναι η πιο κλασσική μέθοδος διδασκαλίας και θα επιδιωχθεί να καλύπτει μικρό μέρος του χρόνου διδασκαλίας.
Η παρουσίαση ενός θέματος με τη μέθοδο των ερωταποκρίσεων καλλιεργεί την αυτενέργεια και την προσοχή των εκπαιδευομένων, ενώ ταυτόχρονα «εκμαιεύει» και αξιοποιεί το υπάρχον απόθεμα γνώσεων και εμπειριών στα πλαίσια της ομάδας των εκπαιδευομένων.
Μία παραλλαγή της ερωτηματικής μεθόδου είναι και ο «καταιγισμός ιδεών», δηλαδή η καταγραφή των απόψεων, των γνώσεων και των εμπειριών των καταρτιζομένων με έναν σκόπιμα αταξινόμητο και απότομο τρόπο, έτσι ώστε σε μικρό χρονικό διάστημα να γίνει κατορθωτό να συγκεντρωθεί το σύνολο του υλικού προς επεξεργασία.
Η ανταλλαγή απόψεων ανάμεσα στους εκπαιδευόμενους και τον εκπαιδευτή με τρόπο ισότιμο και δημοκρατικό είναι μια μέθοδος απαραίτητη ιδιαίτερα όταν πρόκειται για καταρτιζόμενους ώριμους στην ηλικία.
Πρόκειται για μορφή σύνθετης άσκησης η οποία έχει τα εξής ιδιαίτερα χαρακτηριστικά: Ένα πραγματικό η υποθετικό παράδειγμα που αντανακλά μια ευρύτερη κατάσταση, παρουσιάζεται στους εκπαιδευόμενους με σκοπό ν’ αναλυθεί σε βάθος και να διερευνηθούν οι λύσεις στα προβλήματα που αναδύονται.
Είναι βασικό συστατικό της προσπάθειας ένταξης στην εργασία νέων ατόμων. Η απόκτηση της συνήθειας να δρα ο /η καταρτιζόμενος /η συλλογικά και να συνεργάζεται με συναδέλφους της ίδιας ή άλλων ειδικοτήτων, είναι όρος για την αντιμετώπιση της κοινωνικής απομόνωσης στα πλαίσια μιας εργασίας.
Δίνεται βάρος στην τόνωση της αυτοπεποίθησης των συμμετεχόντων, στην ανάπτυξη της πρωτοβουλίας τους, στην παροχή δυνατοτήτων παρέμβασης, επιλογής και απόφασης για διάφορα ζητήματα που αφορούν την οργάνωση και το περιεχόμενο του προγράμματος.
Δίνεται έμφαση στη μάθησης μέσω της πράξης, σύμφωνα με την οποία οι συμμετέχοντες ενισχύονται μέσω της ανάκλησης βιωματικών στοιχείων από την καθημερινή, κοινωνική και εργασιακή ζωή, εμπειριών και συμπεριφορών, αφενός να εκφράσουν τις εκπαιδευτικές ανάγκες τους και αφετέρου να αναπτύξουν την αυτενέργειά τους.
Φάσεις Σχεδιασμού
Οι Φάσεις Σχεδιασμού ανά θεματική ενότητα των προγραμμάτων είναι συνοπτικά οι ακόλουθες τρεις:
Στη φάση αυτή προσδιορίζεται ο αναλυτικός και σαφής καθορισμός των διδακτικών στόχων κάθε διδακτικής ενότητας, δηλαδή ο προσδιορισμός των συγκεκριμένων αποτελεσμάτων που επιδιώκονται από την διδασκαλία των μαθημάτων κάθε ενότητας. Ακολουθεί η ταξινόμηση των στόχων σε τρία επίπεδα: επίπεδο γνώσεων – επίπεδο ικανοτήτων – επίπεδο στάσεων. Στη συνέχεια διατυπώνονται οι τυπικές συνθήκες κάτω από τις οποίες αναμένεται να εμφανιστεί το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα της διδακτικής ενότητας. Η φάση αυτή ολοκληρώνεται με τη διατύπωση των κριτηρίων επίτευξης και αποδοχής των επιδιωκόμενων αποτελεσμάτων με τρόπο ώστε να είναι δυνατός ο έλεγχος και η μέτρησή τους.
Στη φάση αυτή καθορίζεται το αναλυτικό περιεχόμενο της κάθε διδακτικής ενότητας. Ακολουθεί η κατανομή του περιεχομένου σε υπο-ενότητες και διαμόρφωση ωρολογίου προγράμματος.
Στη φάση αυτή επιλέγονται οι εκπαιδευτικές τεχνικές για κάθε διδακτική ενότητα σαν αποτέλεσμα μιας συνδυασμένης εκτίμησης παραγόντων όπως: του τύπου των επιδιωκόμενων αποτελεσμάτων, του περιεχομένου της διδακτικής ενότητας, των βασικών χαρακτηριστικών των εκπαιδευομένων, του διαθέσιμου διδακτικού χρόνου, της εξοικείωσης των εκπαιδευτών με την αντίστοιχη τεχνική κλπ. Ακολουθεί στη συνέχεια η επιλογή των εκπαιδευτικών μέσων με πρωταρχική επιδίωξη να διασφαλίσουν τους αναγκαίους όρους για την αποτελεσματικότητα των καθορισμένων εκπαιδευτικών τεχνικών.
Στάδια Υλοποίησης
Οι Δράσεις Εκπαίδευσης αναπτύσσονται με βάση τα παρακάτω Στάδια:
- Στάδιο 1: «Προετοιμασία της Δράσης»
- Στάδιο 2: «Αναλυτικός Σχεδιασμός Προγράμματος Εκπαίδευσης»
- Στάδιο 3: «Προγραμματισμός & Οργανωτική Προετοιμασία των Επιμορφωτικών Προγραμμάτων »
- Στάδιο 4: «Υλοποίηση Προγράμματος Κατάρτισης»
- Στάδιο 5: «Παρακολούθηση Προγράμματος Εκπαίδευσης»
